Integrative analysis of the adaptation of the genus Betula and anthropogenic impact in the forest-steppe landscapes of the North Kazakhstan region
Views: 7 / PDF downloads: 3
DOI:
https://doi.org/10.32523/2616-6771-2025-153-4-132-146Keywords:
landscape, anthropogenic pressure, climate variability, Betula pendula (silver birch), Betula pubescens (downy birch), ecosystem resilience, geoinformation technologiesAbstract
Антропогендік қысымның күшеюі және климаттық ауыспалық жағдайында орманды дала экожүйелерінің негізгі ағаш компоненттерін зерттеу олардың тұрақтылығын қамтамасыз етудің маңызды шарты болып табылады. Betula туысы, негізінен Betula pendula (қотыр қайың) мен Betula pubescens (үлпек қайың) түрлерімен ұсынылған, Солтүстік Қазақстан облысының фитоценоздарында орталық орынды иеленеді. Мұндағы орманды дала формациялары фрагменттелген «қолқалар» – далалық матрицаға интеграцияланған жеке орман алқаптары түрінде көрінеді.
Бұл мақала далалық барлаулар мен аналитикалық жинақтауларға сүйене отырып, Солтүстік Қазақстан облысының континенталды климат жағдайына бейімделген қайыңның морфогенетикалық, физиологиялық және экологиялық атрибуттарын ашады. Негізгі назар осы түрлердің топырақ-гидрологиялық теңгерімді тұрақтандырудағы, биоалуантүрліліктегі және әлеуметтік-экономикалық маңыздағы рөліне аударылады. Ұсынылған табиғатты қорғау шаралары геоақпараттық технологиялар мен селекция стратегияларын біріктіре отырып, деградация процестерін барынша азайтуға бағытталған.
Downloads
References
Abaturov, Y. D., Zvorykina, K. V., & Ilyushchenko, A. F. (1982). Types of birch forests in the central part of the southern taiga (Tipy berezovykh lesov tsentralnoi chasti yuzhnoi taigi in Russian). https://jyu.finna.fi/Record/vaari.2113588?lng=en-gb
Alekseev, P. V. (1997). Reshaping felling and management basics in pyrogenic birch forests of the Middle Volga region (Rubki pereformirovaniya i osnovy khozyaistva v pirogennykh bereznyakakh Srednego Povolzhya in Russian). Forest Bulletin (Lesnoe khozyaistvo), 6, 19–22.
Amosova, I. B., & Feklistov, P. A. (2009). Analysis of the anatomical structure of birch wood (Analiz anatomicheskogo stroeniya drevesiny berezy in Russian). Forest bulletin (Lesnoi vestnik), 2(65), 16–19.
Angelstam, P. K. (1998). Maintaining and restoring biodiversity in European boreal forests by developing natural disturbance regimes. Journal of Vegetation Science, 9(4), 593–602. https://doi.org/10.2307/3237276
Baisholanov, S. S. (2017). Agro-climatic resources of the North Kazakhstan region: Scientific and applied handbook (Agroklimaticheskie resursy Severo-Kazakhstanskoi oblasti: Nauchno-prikladnoi spravochnik in Russian). https://ingeo.kz/wp-content/uploads/2017/11.pdf
Beck, E. H., Heim, R., & Hansen, J. (2004). Plant resistance to cold stress: Mechanisms and environmental signals triggering frost hardening and dehardening. Journal of Biosciences, 29(4), 449–459. https://doi.org/10.1007/BF02712118
Bolte, A., Ammer, C., Löf, M., Madsen, P., Nabuurs, G. J., Schall, P., Seidel, D., & Rock, J. (2009). Adaptive forest management in central Europe: Climate change impacts, strategies and integrative concept. Scandinavian Journal of Forest Research, 24(6), 473–482. https://doi.org/10.1080/02827580903418224
Borovikov, A. M., & Ugolev, B. N. (1989). Wood handbook (Spravochnik po drevesine in Russian). Forest industry (Lesnaya promyshlennost). https://www.booksite.ru/rusles/29.html
Dubois, M., Lindbladh, M., & Felton, A. (2020). Birch distribution and changes in stand structure in Sweden. Forest Ecology and Management, 478, 118517. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2020.118517
Galitskii, V. V. (2001). Types of final felling in the forests of the North-West of the European part of Russia (Tipy rubok glavnogo polzovaniya v lesakh Severo-Zapada Evropeiskoi chasti Rossii in Russian) (pp. 115–128), Nauka.
Goncharov, V. F. (2010). Pine forests of the North-West of Russia: Structure, productivity, dynamics (Sosnovye lesa Severo-Zapada Rossii: Struktura, produktivnost, dinamika in Russian) (pp. 142–155), Arkhangelsk.
Gorelick, N., Hancher, M., Dixon, M., Ilyushchenko, S., Thau, D., & Moore, R. (2017). Google Earth Engine: Planetary-scale geospatial analysis for everyone. Remote Sensing of Environment, 202, 18–27. https://doi.org/10.1016/j.rse.2017.06.031
Grigorev, I. V. (2012). Features of growth and development of silver birch seedlings in pine plantations (Osobennosti rosta i razvitiya podrostka berezy ponikloy v kulturakh sosny in Russian). Bulletin of the Volga State University of Technology. Series: Forest. Ecology. Nature Management (Vestnik Povolzhskogo gosudarstvennogo tekhnologicheskogo universiteta. Seriya: Les. Ekologiya. Prirodopolzovanie), 1, 5–11.
Hetherington, A. M., & Woodward, F. I. (2003). The role of stomata in sensing and driving environmental change. Nature, 424(6951), 901–908. https://doi.org/10.1038/nature01843
Kozlovskii, B. I. (1985). Physiology of woody plants (Fiziologiya drevesnykh rastenii in Russian). (pp. 88–102), Lesnaya promyshlennost.
Lindner, M., Maroschek, M., Netherer, S., Kremer, A., Barbati, A., Garcia-Gonzalo, J., & Marchetti, M. (2010). Climate change impacts, adaptive capacity, and vulnerability of European forest ecosystems. Forest Ecology and Management, 259(4), 698–709. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2009.09.023
Messier, C., Puettmann, K. J., & Coates, K. D. (Eds.). (2013). A guide to the ecosystem management of complex forests (pp. 156–170), Routledge.
Nilsson, U., Fahlvik, N., Johansson, U., Lundström, A., & Rosvall, O. (2011). Simulation of the effect of intensive forest management on forest production in Sweden. Forests, 2(1), 373–393. https://doi.org/10.3390/f2010373
Oksanen, E., Kontunen-Soppela, S., Riikonen, J., & Rousi, M. (2019). Birch as a model species for the acclimation and adaptation of northern forest ecosystems to changing environment. Forest Ecology and Management, 437, 1–14. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2019.01.045
Smith, S. E., & Read, D. J. (2008). Mycorrhizal symbiosis (3rd ed., pp. 189–205), Academic Press.
Tileuberdi, B. (2022). Modern technologies of forestry (Orman sharuashylygynyn zamanaui tekhnologiyalary in Kazakh). Ministry of Agriculture of Kazakhstan.
Vasilevich, V. I. (1983). Essays on theoretical phytocenology (Ocherki teoreticheskoi fitotsenologii) (pp. 62–75), Nauka.
Wermelinger, B. (2004). Ecology and management of the spruce bark beetle Ips typographus: A review of recent research. Forest Ecology and Management, 202(1–3), 67–82. https://doi.org/10.1016/j.foreco.2004.07.018
Zanaga, D., Van De Kerchove, R., De Keersmaecker, W., Souverijns, N., Brockmann, C., Quast, R., & Arino, O. (2021). ESA WorldCover 10 m 2020 v100 [Dataset]. Zenodo. https://doi.org/10.5281/zenodo.5571936
Zavalishin, A. V. (1995). Ecological bases of forest restoration (Ekologicheskie osnovy vozobnovleniya lesov in Russian) (pp. 104–118), Nauka.
Zimin, I. V. (1980). Biological bases of birch cultivation (Biologicheskie osnovy vyrashchivaniya berezy in Russian) (pp. 54–67), Lesnaya promyshlennost.
Downloads
Published
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 N. Ospan, Zh. Karagoishin (Author)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License.
