«Ұнтақ» күлдің химиялық құрамын және оның цемент беріктігіне әсерін зерттеу

Аңдатпа

Мақала Қазақстанның ЖЭО күл-қож қалдықтарының қоршаған ортаға теріс әсерін төмендетуге байланысты мәселелерге арналған. Энергетикалық станциялардағы отынның жану өнімі ретінде көп мөлшерде өндірілетін күл сыртқы ортаға теріс әсер етеді, ауаны, топырақты, ағынды суларды және т.б. ластайды.

Мақалада күл-қож қалдықтарының химиялық құрамының нәтижелері келтірілген. Күлді қолданудың мүмкін жолдары қарастырылған. Сондай-ақ, қазіргі заманғы талдау әдістерін қолдана отырып, күл қосылған цемент тасының фазалық құрамы зерттелді: рентгендік және флуоресцентті. Күлдің негізгі макронутриенттеріне Si, Al, Fe, O, Ca, Ti, Mg, S, K, Na элементтері кіретіні анықталды.

Микросфералардың өлшемдері мен формаларын зерттеумен қатар, жұмыста термиялық өңдеу кезінде цемент қоспасын құрайтын термоактивті фазалардың түрлерін анықтау; термиялық өңдеу кезіндегі құрылымдық өзгерістерді зерттеу міндеттері қойылды. Күл микросфераларын зерттеуге арналған рентгендік фазалық талдау келесі фазаларды көрсетті: Al₆Si₂O₁₃ муллиті, SiO₂ кварцы және аморфты шыны фазасы.

Күлді алюминий және кремний оксидтерінің көзі ретінде пайдалану қалпына келмейтін ресурстарды пайдалануды азайтып қана қоймай, сонымен қатар жақсартылған жылу-физикалық сипаттамалардан тұратын материалдарды (беріктік, ыстыққа төзімділік және жылу өткізгіштік) алуға мүмкіндік береді. Цементтің бір бөлігінің орнына күлдің оңтайлы мөлшерін таңдау цемент қоспасының қажетті құрылымын қалыптастыруға ықпал етеді.